ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΠΟΝΟΥ

Ο ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

Ο πόνος είναι μια δυσάρεστη αισθητική και συναισθηματική εμπειρία η οποία συνοδεύεται από πραγματική ή πιθανή βλάβη ή περιγράφεται ως τέτοια (Ορισμός Διεθνούς Ενωσης Μελέτης Πόνου- IASP).

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΟΞΥΣ ΠΟΝΟΣ;

Ο οξύς πόνος είναι η αίσθηση που ενεργοποιείται από το νευρικό σύστημα όταν στον οργανισμό συμβεί ένας τραυματισμός ή βλάβη ή κάποια νόσος και χρησιμεύει ως προειδοποίηση για την έγκαιρη απομάκρυνση από τον βλαπτικό παράγοντα και τη διερεύνηση της αιτίας του πόνου.

Ο χρόνιος πόνος είναι η συνεχής αίσθηση ενόχλησης, για εβδομάδες, μήνες ή και έτη και επιμένει πέρα από την πάροδο του αναμενόμενου χρονικού διαστήματος, που χρειάζεται για την θεραπεία μιας νόσου. Αποτελεί πλέον ο ίδιος  νόσο, που χρειάζεται θεραπεία είτε αιτιολογική, διερευνώντας την αιτία και εφαρμόζοντας κατευθυνόμενη θεραπεία, είτε συμπτωματική όταν δεν ανευρίσκεται, πάρα τον ενδελεχή παρακλινικό έλεγχο, σαφής αιτία.

Συχνές καταστάσεις χρόνιου πόνου είναι  η οσφυαλγία, η ισχιαλγία, η αυχεναλγία, η βραχιαλγία, η νευραλγία του τριδύμου, ο νευροπαθητικός πόνος, ο διαβητικός πόνος και ο καρκινικός πόνος.

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΧΡΟΝΙΟΥ ΠΟΝΟΥ

Η αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου πραγματοποιείται με βάση θεραπευτικούς αλγόριθμους, αλλά οι χειρουργικές τεχνικές αντιμετώπισης χρόνιου πόνου που άπτονται της ειδικότητας της Νευροχειρουργικής και εφαρμόζονται εφόσον έχουν αποτύχει οι λιγότερο επεμβατικές μέθοδοι (φαρμακευτική αγωγή, τοπικές εγχύσεις, φυσικοθεραπεία κα) είναι οι ακόλουθες:

•  Εφαρμογή διαλλείπουσας Ραδιοσυχνότητας (RF) Έχει στόχο την τροποποίηση της μετάδοσης των επώδυνων σημάτων από το νωτιαίο μυελό προς τον εγκέφαλο, με σκοπό την τροποποίηση  στην αντίληψη του επώδυνου ερεθίσματος. Η συγκεκριμένη τεχνική εφαρμόζεται σε ασθενείς με χρόνια οσφυοϊσχιαλγία , αυχενοβραχιαλγία ή άλλα επώδυνα μυοεσκελετικά σύνδρομα, συνεπεία εκφυλιστικών ή άλλων παθήσεων της σπονδυλικής στήλης  ή άλλων σημείων του μυοσκελετικού συστήματος, σε περιφερικές νευροπάθειες, σε άτυπες προσωπαλγίες και τελευταία σε φαρμακοανθεκτικές ημικρανίες .  Πραγματοποιείται υπό τοπική αναισθησία και με τη βοήθεια ακτινοσκόπισης εφόσον κρίνεται απαραίτητο ανάλογα με την περιοχή. Σε επισκληρίδιο εφαρμογή χρησιμοποιείται βελόνη, όπως αυτή της επισκληριδίου αναισθησίας, καθετηριάζεται ο επισκληρίδιος χώρος και προωθείται σ’αυτόν , ανάλογα με το ύψος της βλάβης ο καθετήρας μέσω του οποίου εφαρμόζεται η ραδιοσυχνότητα. Η εφαρμογή διαρκεί περί τα δύο λεπτά και υπάρχει δυνατότητα εφαρμογής σε πολλαπλά επίπεδα για την αντιμετώπιση πόνου σε διαφορετικά σημεία.  Επίσης μπορεί να εφαρμοσθεί σε διαφορα σημεία του σώματος ανάλογα με το αλγεινό σημείο δια βελόνης αλλά και διαδερμικά με εφαρμογή patch. Ο ασθενής παραμένει στο Νοσοκομείο έως 2 ώρες και επιστρέφει στο σπίτι. Η εφαρμογή της ραδιοσυχνότητας έχει διάρκεια από μερικούς μήνες έως και δύο έτη, ενώ είναι επαναλήψιμη χωρίς να επιβαρύνεται ο ασθενής, δίοτι δεν προκαλεί μόνιμες ανατομικές βλάβες. Η τεχνική τροποποιεί την αντίληψη του ερεθίσματος του πόνου που μεταδίδεται και εκλαμβάνεται διαφορετικά από τον εγκέφαλο.
• Διέγερση του Νωτιαίου Μυελού με τοποθέτηση επισκληρίδιου ηλεκτρόδιου που συνδέεται με εμφυτεύσιμη συσκευή παραγωγής ηλεκτρικού πεδίου.
• Εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση με τοποθέτηση ηλεκτροδίων στον εγκέφαλο που συνδέεται με εμφυτεύσιμη συσκευή παραγωγής ηλεκτρικού πεδίου. Οι δύο ανωτέρω τεχνικές εφαρμόζονται σε περιπτώσεις έντονου, μη διαχειρίσιμου διαφορετικά νευροπαθητικού πόνου, με εμφύτευση μόνιμων ηλεκτροδίων, είτε επισκληρίδια είτε ενδοεγκεφαλικά, και την συνεχή διέγερση του κεντρικού νευρικού συστήματος με συσκευή παραγωγής ηλεκτρικού πεδίου, που λειτουργεί ως “βηματοδότης” του νευρικού συστήματος.
• Τοποθέτηση υποδόριας εμφυτεύσιμης αντλίας για συνεχή υπαραχνοειδή έγχυση φαρμάκων (μορφίνης). Η εμφύτεση αντλίας συνεχούς υπαραχνοειδούς έχγυσης φαρμάκου συνίσταται συνήθως για την αντιμετώπιση του καρκινικού πόνου, σε ασθενείς με οστικές μεταστάσεις αλλά ικανοποιητικό προσδόκιμο επιβίωσης. Με την τοποθέτηση αντλίας συνεχούς υπαραχνοειδούς έγχυσης φαρμάκων ή η εμφύτευση αντλίας για συνεχή χορήγηση φαρμάκων στον υπαραχνοειδή χώρο εγχύεται σε 24ωρη βάση ποσότητα μορφίνης απ’ευθείας στο νευρικό σύστημα, αποφεύγοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη συστηματική χορήγηση  ικανών δόσεων που προκαλούν συνήθως έντονες και δυσάρεστες συστηματικές παρενέργειες. Κατ’ αυτόν τον τρόπο εκλείπει η καθημερινή ταλαιπωρία λόγω πόνου, ο ασθενής ανακουφίζεται όχι μόνο σωματικά αλλά και ψυχικά, κι έτσι βελτιώνεται  θεαματικά η ποιότητα ζωής του. Η επέμβαση για την τοποθέτηση της αντλίας πραγματοποιείται έιτε με γενική είτε με περιοχική αναισθησία, ανάλογα με τις ενδείξεις του κάθε ασθενούς. Ο ασθενής παραμένει στο Νοσοκομείο ένα με  δύο 24ωρα οπότε και εξέρχεται. Η αντλία ελέγχεται ανάλογα με την ρύθμισή της και “επαναφορτίζεται” με διάλυμα φαρμάκου, ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς.

Οι ανωτέρω χειρουργικές τεχνικές αντιμετώπισης χρόνιου πόνου εφαρμόζονται σε κατάλληλα επιλεγμένους ασθενείς με χρόνιο νευροπαθητικό ή /και σωματικό πόνο, εφόσον έχουν εξαντληθεί όλες οι λιγότερο επεμβατικές μέθοδοι αντιμετώπισης του πόνου τους (φαρμακευτική αγωγή, τοπικές εγχύσεις, φυσικοθεραπεία κα).