Neurosurgery Dr. Stoforou

ΑΔΕΝΩΜΑ ΥΠΟΦΥΣΗΣ

Τι είναι το αδένωμα υπόφυσης;

Το αδένωμα υπόφυσης είναι μια μάζα που αναπτύσσεται στον αδένα της υπόφυσης. Ορισμένα αδενώματα της υπόφυσης προκαλούν την υπερβολική παραγωγή των ορμονών που ρυθμίζουν σημαντικές λειτουργίες του σώματος. Άλλα αδενώματα της υπόφυσης μπορεί να περιορίσουν τις κανονικές λειτουργίες της υπόφυσης, δημιουργώντας υποφυσιακή ανεπάρκεια, και έτσι παράγει χαμηλότερα επίπεδα των ορμονών.

Η συντριπτική πλειοψηφία των αδενωμάτων της υπόφυσης είναι μη καρκινωματώδεις. Τα Αδενώματα περιορίζονται συνήθως στην υπόφυση (αδένωμα υπόφυσης) ή επεκτείνονται τοπικά στους γύρω ιστούς, αλλά ποτέ δεν εξαπλώνονται σε άλλα μέρη του σώματός.

Η θεραπεία για το αδένωμα υπόφυσης περιλαμβάνει διάφορες επιλογές:

Αδένωμα Υπόφυσης - Συμπτώματα

Ένα αδένωμα της υπόφυσης μπορεί να είναι λειτουργικό αν προκαλεί την έκκριση ορμονών από την υπόφυση, ή μη λειτουργικό, δηλαδή να μην παράγει ορμόνες αλλά να προκαλεί πίεση επί της ίδιας της υπόφυσης και των γύρω νευρικών δομών.

 

Τα αδενώματα λοιπόν διακρίνονται σε:

 

  • Λειτουργικά, εφόσον παράγουν ορμόνες και
  • Μη Λειτουργικά, όταν δεν παράγουν ορμόνες ,

ενώ ανάλογα με το μέγεθός τους διακρίνονται σε:

 

  • Μικροαδενώματα (μικρότερα του 1 εκ.) και
  • Μακροαδενώματα (μεγαλύτερα του 1 εκ.)

Τα συμπτώματα που προκαλούν το αδένωμα υπόφυσης διακρίνονται ανάλογα με:

  • Την πίεση που ασκούν στην υπόφυση και τους γύρω ιστούς
  • Τις ορμόνες που παράγουν

Τα συμπτώματα που σχετίζονται με την πίεση του όγκου επί του φυσιολογικού αδένα της υπόφυσης και των γύρω δομών μπορεί να είναι:

 

  • Πονοκέφαλος
  • Απώλεια της όρασης, ιδιαίτερα η απώλεια της περιφερικής όρασης
  • Ναυτία και Έμετος
  • Συμπτώματα από ανεπάρκεια έκκρισης ορμονών της υπόφυσης
  • Αδυναμία
  • Λιγότερο συχνές ή όχι περιόδους εμμηνόρροιας (Αμηνόρροια ή Ολιγομηνόρροια)
  • Μειωμένη τριχοφυϊα
  • Σεξουαλική δυσλειτουργία
  • Αυξημένη συχνότητα και η ποσότητα της ούρησης (Πολυουρία)
  • Ακούσια απώλεια ή αύξηση βάρους

Τα συμπτώματα που σχετίζονται με ορμονικές αλλαγές, είναι ανάλογα της ορμόνης που υπέρ παράγουν και είναι:

 

Νόσος Cushing

Προκαλείται όταν το αδένωμα της υπόφυσης υπέρ παράγει Αδρενοκορτικοτρόπο ορμόνη ή αλλιώς ACTH. Η αύξηση των επιπέδων της ACTH προκαλεί διέγερση των επινεφριδίων και υπέρμετρη έκκριση κορτιζόλης.

 

Σαν κλινικό αποτέλεσμα της αυξημένης κορτιζόλης στον οργανισμό μπορεί να παρατηρηθούν:

 

  • Συσσώρευση λίπους γύρω από την κοιλιά και το επάνω μέρος της πλάτης
  • Υπερβολική στρογγυλάδα του προσώπου (Πρόσωπο φεγγάρι)
  • Ένα χαρακτηριστικό εξόγκωμα στο πάνω μέρος της πλάτης, στη βάση του αυχένα
  • Υψηλή αρτηριακή πίεση
  • Υψηλό σάκχαρο στο αίμα
  • Μυϊκή αδυναμία
  • Μώλωπες
  • Ραγάδες
  • Λέπτυνση του δέρματος
  • Άγχος, ευερεθιστότητα ή κατάθλιψη

Μεγαλακρία ή Ακρομεγαλία

Προκαλείται όταν το αδένωμα παράγει αυξητική ορμόνη.

Οι όγκοι αυτοί παράγουν υπερβολική ποσότητα αυξητικής ορμόνης (Growth Hormone- GH).

 

Τα κλινικά αποτελέσματα από την υπερπαραγωγή της αυξητικής ορμόνης μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • Τραχέα χαρακτηριστικά του προσώπου
  • Αύξηση του μεγέθους των χεριών και των ποδιών
  • Η υπερβολική εφίδρωση
  • Υψηλό σάκχαρο στο αίμα
  • Καρδιακά προβλήματα
  • Πόνος στις αρθρώσεις
  • Στραβά δόντια
  • Αυξημένη τριχοφυΐα σώματος

 

* Σε παιδιά και εφήβους, παρατηρούμε ταχεία και η υπερβολική γραμμική ανάπτυξη σε ύψος, οπότε μιλάμε για γιγαντισμό.

Προλακτίνωμα

Η υπερπαραγωγή της προλακτίνης από έναν όγκο υπόφυσης που λέγεται προλακτίνωμα μπορεί να προκαλέσει μείωση των επιπέδων των ορμονών του φύλου – οιστρογόνων στις γυναίκες και τεστοστερόνης στους άνδρες.

 

Τα αυξημένα επίπεδα προλακτίνης στο αίμα επηρεάζουν τους άνδρες και τις γυναίκες με διαφορετικό τρόπο. Στις γυναίκες, ένα προλακτίνωμα μπορεί να προκαλέσει:

  • Ακανόνιστη έμμηνο ρύση
  • Έλλειψη εμμήνου ρύσης
  • Γαλακτόρροια (εκροή γάλακτος από το στήθος σε μη θηλάζουσες γυναίκες)
  • Στους άνδρες, ένα προλακτίνωμα μπορεί να προκαλέσει ανδρικό υπογοναδισμό με τη μορφή:
    • Στυτικής δυσλειτουργίας (ΣΔ)
    • Υπογονιμότητας
    • Απώλειας της σεξουαλικής επιθυμίας
 

Αδενώματα που εκκρίνουν Θυρεοειδοτρόπο ορμόνη – TSH

Τα αδενώματα της υπόφυσης που παράγουν θυρεοειδοτρόπο ορμόνη, προκαλούν διέγερση αντίστοιχα του θυρεοειδούς αδένα, οποίος δευτερογενώς παράγει θυροξίνη. Αυτή είναι μια σπάνια αιτία υπερθυρεοειδισμού.

Ο Υπερθυρεοειδισμός μπορεί να επιταχύνει το μεταβολισμό του σώματος, προκαλώντας:

  • Αιφνίδια απώλεια βάρους
  • Ταχυκαρδία ή αρρυθμία
  • Νευρικότητα
  • Συχνές κινήσεις του εντέρου
  • Αίσθημα καύσους

Κλινικές επιπλοκές από τα αδενώματα της υπόφυσης

Παρ’ ότι τα αδενώματα της υπόφυσης είναι κατά βάσιν καλοήθεις παθήσεις, ωστόσο, μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία, προκαλώντας:

  • Απώλεια της όρασης. Λόγω πίεσης επί των οπτικών νεύρων, που βρίσκονται κοντά στην υπόφυση.
  • Μόνιμη υποφυσιακή ανεπάρκεια και ανάγκη λήψης φαρμακευτικής ορμονικής υποκατάστασης.
  • Άποιο διαβήτη. Αυτός συναντάται συνήθως είτε σε πολύ μεγάλα αδενώματα της υπόφυσης, είτε μετά χειρουργική αφαίρεση. Οφείλεται σε έλλειψη Βαζοπρεσσίνης, μίας ορμόνης που εκκρίνεται από τον οπίσθιο λοβό της υπόφυσης και σε ανεπάρκεια έκκρισής της προκαλεί πολυουρία που μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση.Δεν πρέπει να συγχέεται με τον σακχαρώδη διαβήτη που οφέιλεται σε αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.

ΑΠΟΠΛΗΞΙΑ ΥΠΟΦΥΣΗΣ

Μια σπάνια αλλά δυνητικά σοβαρή επιπλοκή ενός όγκου της υπόφυσης είναι αποπληξία της υπόφυσης, η οποία οφείλεται σε αιφνίδια αιμορραγία εντός του όγκου.

 

Η αποπληξία της υπόφυσης απαιτεί επείγουσα θεραπεία, συνήθως με κορτικοστεροειδή και ενδεχομένως χειρουργική επέμβαση για να αποσυμπιέσει ο νευροχειρουργός τα οπτικά νεύρα και να αποφύγει την τύφλωση και να αποκαταστήσει την φυσιολογική λειτουργία της υπόφυσης εφ’ όσον αυτό είναι εφικτό.